Dünyadaki en karmaşık canlılar insanlardır. Düşünebilen, karar verebilen tek canlılardır. İnsanlar eylemleri ile çevresindekileri, hatta dünyayı etkilerler. Bu sebeple insanların zihinsel süreçlerini, davranış ve düşünce şekillerini anlamak önemlidir. Bunun için de psikoloji biliminden yardım alıyoruz. Bu yazımızda psikoloji bilimini ve alt dallarını işleyeceğiz.
Psikoloji nedir? Psikoloji, bir ruh bilimidir. Sözcük anlamına bakıldığında, Yunanca ruh anlamına gelen “psyche” ve bilim anlamdaki “logos” kelimelerinin birleşimi ile oluşmuştur. Zihinsel süreçleri, davranışları, duygu ve düşünceleri inceler. Psikoloji alanında uzman olan, psikoloji lisansını tamamlamış kişilere psikolog denir.
Psikolojinin Hedefi tanımda da bahsettiğimiz gibi, zihinsel süreçleri ve bundan yansıyan davranışları tanımlamak, anlamak, yorumlamak, nedenini öğrenmek ve gelecekte nasıl değişeceğini öngörmektir ve bunları kontrol etmektir.
Psikolojinin Alt Dalları: Psikolojinin birçok alt dalı vardır. Bunlar farklı amaçlara hizmet ederler. Bunlardan bazıları;
- Klinik Psikoloji: Klinik psikoloji, insanların bilinç ve bilinçdışı zihinsel, duygusal ve davranışsal süreçlerini inceler. Klinik psikologlar psikolojik bozukluklar üzerine çalışırlar ve psikoterapi yöntemlerini kullanırlar. Psikolojik bozuklukları test etme, değerlendirme ve tanı koyma gibi süreçlerle ilgilenirler. Bunun için tedavi ya da müdahele ederler. Aynı zamanda önemli düzeydeki psikopatolojik durumlar ve tedavileriyle de ilgilenirler.
- Deneysel Psikoloji: Deneysel psikoloji, insan davranışları ile zihin arasındaki ilişkiyi keşfedebilmek için çeşitli bilimsel yollara başvurmaktır. Bunun için deneyler yapılabilir. Aynı zamanda bilimsel metotlar da kullanılır. Yapılan deneyler, kontrollü ortamlarda gerçekleştirilir (araştırma laboratuvarı). Psikologlar, insan davranışlarını anlamak için, denekler bulurlar ve olaya değişkenler katarak deneyleri kontrollü bir şekilde yürütürler.
- Sosyal Psikoloji: Sosyal psikoloji, bireylerin düşünce ve davranışlarının sosyal ortam ve durumlardan nasıl etkilendiğini inceleyen bilim dalıdır. Sosyal psikologların çalışma alanlarına giren konular, sosyal algı, toplumsal cinsiyet, ön yargı, insanlar arasındaki ilişkiler, değerler, normlar, sosyal uyum ve saldırganlık gibi konulardır.
- Gelişim Psikolojisi: Gelişim psikolojisi, insanların gelişimini, hayatı boyunca yaşadığı değişiklikleri inceler. Bebeklik ve çocukluk dönemlerini incelediği gibi, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık dönemlerini de inceler. Bilişsel, duygusal, fiziksel gelişimlerini ele alır. İnsanların hayat boyu zihninin, davranışlarının yaş aldıkça nasıl değiştiğine odaklanır.
Psikolojinin endüstriyel psikoloji, sağlık psikolojisi, eğitim psikolojisi, adli psikoloji, evrimsel psikoloji gibi birçok alt dalı vardır ve hala türemeye devam etmektedir. Psikoloji, bir bilim dalıdır ve bu sebeple sosyal bilimlerle yakından ilişkisi görülmektedir. Mesela sosyoloji, antropoloji, etnoloji gibi dallarla yakından ilgilidir.
Psikolojiye dair bilgiler için bizi Instagram sayfamızdan da takip edebilirsiniz.
